Planując zabiegi ochrony roślin, często skupiamy się na samej substancji czynnej, ale warto wiedzieć, że o ich skuteczności może zadecydować jakość wody użytych do zabiegów ochrony roślin.
Woda to dobry rozpuszczalnik, a w ochronie roślin spełnia przede wszystkim funkcję nośnika agrochemikaliów. Dzięki niej możemy precyzyjnie aplikować środki ochrony roślin za pomocą powszechnie stosowanych opryskiwaczy. W mieszaninie zbiornikowej woda stanowi znaczną jej część. Ilość zastosowanej wody zależy od zwalczanego agrofaga, rodzaju stosowanego środka chemicznego oraz posiadanego sprzętu. W praktyce rolniczej ilości wody stosowanej do oprysków wahają się najczęściej od 100 – 300 l/ha, a przy chemicznej ochronie niektórych roślin warzywnych i sadowniczych, dochodzą nawet do 1000 i więcej l/ha.
Jak widzimy woda jest w zabiegach ochrony stosowana jest w znacznych ilościach. Pomimo to na jakość wody do zabiegów ochrony roślin wciąż uwagę zawracamy w małym stopniu, a szkoda, bo nieodpowiednia jakość wody może:
- obniżyć skuteczność ochrony roślin,
- sprawić, że będzie konieczne zwiększenie dawki środka ochrony roślin, co wpływa nie tylko na kieszeń rolnika, ale również środowisko.
Zwrócić uwagę na czystość wody
W zależności od źródła, z jakiego czerpiemy wodę, czystość wody może być różna. O ile czerpiemy wodę z wodociągów to czystość fizyczna wody jest znana. Jeśli wodę do zabiegów będziemy czerpać ze stawów czy rowów to mogą pojawić się w niej drobne stałe zanieczyszczenia pochodzenia odglebowego, widoczne jako muł. Taka woda może obniżyć efektywność środków ochrony roślin, szczególnie tych podatnych na silne wiązanie powierzchniowe (adsorpcję). Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że obecność zanieczyszczeń mineralnych, glonów czy innych cząstek organicznych – żywych i martwych, może spowodować zapychanie rozpylaczy, co nie tylko wpływa na równomierność oprysku, ale zwiększa również czas jego przeprowadzania. Zapchane rozpylacze trzeba przecież wyczyścić.
Jakość wody do zabiegów ochrony roślin a napięcie powierzchniowe
Skuteczność substancji czynnych zależy od ich zdolności zwilżania powierzchni, czyli dotarcia do każdego mikro zakamarka. Warto jednak wiedzieć, że naturalną cechą fizyczną wody, także deszczowej jest wysokie napięcie powierzchniowe. Wysokie napięcie powierzchniowe obniża zdolność zwilżania. Aby substancja czynna zaczęła działać efektywnie musimy doprowadzić do obniżenia jej napięcia powierzchniowego, ponieważ wraz z jego spadkiem napięcia rośnie zwilżalność wody, czyli jej zdolność do penetracji powierzchni. Jeżeli odpowiednio obniżone zostanie napięcie powierzchniowe i substancja czynna dotrze w każde miejsce, to skuteczność ochrony jest większa.
Kąt zwilżania dla różnych typów powierzchni
Źródło: NonoLeader
Obniżenie napięcia powierzchniowego możliwe jest poprzez zastosowanie adiuwantów jak np. Activ 5 czy Acidemax. Dzięki zastosowaniu adiuwantów poprawia się zwilżenie powierzchni i wnikanie agrochemikaliów. Oprysk lepiej utrzymuje się na powierzchni roślin, jest bardziej odporny na zmywanie przez deszcz, a co za tym idzie czas zwilżenia liści jest dłuższy.
Twardość wody a jakość wody do zabiegów ochrony roślin
Jakość wody zależy od jej twardości. W wodzie rozpuszczone mogą być jony wapnia, żelaza, magnezu, cynku, sodu i potasu. Im więcej jest ich w jednostce wody, tym bardziej jest ona twarda. Twarda woda powoduje:
- interakcje chemiczne – w twardej wodzie niektóre składniki substancji chemicznych mogą tworzyć związki trudno rozpuszczalne. Może to prowadzić do zmniejszenia skuteczności działania substancji. Problem twardej wody dotyczy w dużej mierze herbicydów. Im mniejsza rozpuszczalność herbicydów w wodzie tym większe znaczenie ma jej twardość. Nie wszystkie herbicydy są podatne na działanie twardej wody. Wpływ ten jest szczególnie wyraźny w przypadku środków występujących w postaci soli (przez analizę również nawozy dolistne): 2,4-D, MCPA, dikamba, różne sole glifosatu, kletodymu czy słabych kwasów: nikosulfuron, foramsulfuron, mezosukfuron i inne sulfonylomoczniki.
- osadzanie się na powierzchni roślin – woda twarda zawierająca wysokie stężenie minerałów może pozostawić osady na liściach i powierzchniach roślin. Te osady mogą ograniczać dostęp światła do roślin, utrudniać oddychanie oraz ograniczać skuteczność aplikowanych substancji chemicznych.
- tworzenie osadów na opryskiwaczach – woda twarda może prowadzić do tworzenia osadów i kamienia w opryskiwaczach. Osady te mogą blokować dysze opryskiwacza i wpływać na dokładność aplikacji substancji ochronnych.
Jednym ze sposobów radzenia sobie z twardą wodą jest zastosowanie adiuwantu Activ 5, który sekwestruje jony Ca2+, Mg2+, Fe3+, Fe2+, Na+ i inne, zabezpieczając aktywność substancji w zbiorniku.
Odczyn wody ma znaczenie
Innym parametrem, który wpływa na jakość wody używanej do ochrony rośli jest jej odczyn. Woda, szczególnie wodociągowa, ma zwykle odczyn obojętny (pH powyżej 7). Takie pH obniża efektywność działania większości herbicydów, jak również wielu fungicydów i insektycydów. Optymalne pH do przygotowania roztworów nawozów dolistnych i środków ochrony roślin mieści się w przedziale 5,5 do 6,5. Odczyn cieczy roboczej jest o tle ważny, że niektóre środki ochrony roślin ulegają hydrolizie alkalicznej, co zmniejsza skuteczność substancji aktywnej. To jak szybko dochodzi do hydrolizy zależy od właściwości substancji aktywnej, pH roztworu oraz długości kontaktu środka z wodą. W pH 8-9 hydroliza zachodzi szybko. W wysokim pH cieczy roboczej ulega skróceniu okres połowicznego rozpadu substancji czynnych. Okres połowicznego rozpadu jest to czas potrzebny do degradacji środka o 50%. W praktyce oznacza to, że okres połowicznego rozpadu substancji czynnej środka ochrony roślin zostaje skrócony z kilkudziesięciu – kilkunastu dni do nawet kilku godzin. W efekcie skuteczność środka jest mniejsza. Dla przykładu herbicydy będące regulatorami wzrostu, jak 2,4 D i dikamba są niestabilne w pH 7 wzwyż, a optymalne pH dla glifosatu to zakres 5-6.
Jednym ze sposobów obniżenia pH cieczy roboczej jest stosowanie adiuwantów Acidemax lub Activ 5. Adiuwanty te można stosować z większością nawozów dolistnych oraz środków ochrony roślin (herbicydy, fungicydy, insektycydy, regulatory wzrostu).
Wielokierunkowe działanie
Zbyt wysokie pH wody, twarda woda czy napięcie powierzchniowe to parametry świadczące o jakości wody, które mogą wpłynąć na skuteczność ochrony. Relatywnie niskonakładowym sposobem na polepszenie jakości wody stosowanej do oprysku jest zastosowanie adiuwantów inaczej zwanych również ulepszaczami czy kondycjonerami wody. Adiuwantami takimi są Acidemax oraz Activ 5.
Acidemax to kondycjoner wody, który poprawia właściwości cieczy roboczej poprzez obniżenie pH, neutralizuje negatywne właściwości twardej wody, zmniejsza napięcie powierzchniowe cieczy. Produkt ten zwiększa także możliwość łącznego stosowania różnych preparatów, poprawia skuteczność działania nawozów oraz środków ochrony roślin. Kondycjoner wody Acidemax jest przeznaczony do uzdatniania wody używanej do przygotowania roztworów w zabiegach ochrony roślin, dokarmiania pozakorzeniowego oraz fertygacji.
Activ 5 to poprawiający właściwości cieczy roboczej poprzez obniżenie pH, sekwestrację jonów, homogenizację mieszaniny. Zmniejsza napięcie powierzchniowe cieczy. Powoduje lepsze zwilżenie roślin i równomierne rozprowadzenie cieczy na ich powierzchni. Activ 5 można stosować łącznie z większością nawozów dolistnych i produktów fitosanitarnych (herbicydy, fungicydy, insektycydy, regulatory wzrostu).