Niska wilgotność powietrza i długi okres bez opadów sprawia, że rozwój i wzrost roślin jest ograniczony. Podczas długotrwałej suszy rośliny tracą turgor i więdną. Z mniejszą efektywnością zachodzą również procesy metaboliczne w roślinie. Woda pełni kluczową rolę:
- w transporcie i pobieraniu składników pokarmowych,
- w ewaporacji i transpiracji, pomaga w regulacji temperatury,
- w rozwoju liści i łodyg,
- oraz środowiska, w którym zachodzą reakcje metaboliczne.
Chcąc wspomóc rośliny i w wielu przypadkach ratować plon często decydujemy się na nawadnianie. Jednak podczas nawadniania na przesuszonej glebie lub podłożu możemy napotkać pewne problemy. Są nimi nierównomierne przesiąkanie warstwy gleby i nadmierny spływ wody, co wpływa na dostępność wody dla roślin. Infiltracja, czyli przemieszczanie wód opadowych lub z nawadniania, jest wolniejsza.
Podobna sytuacja ma miejsce również na podłożach pod osłonami, gdzie w kilku cyklach nawadniania zostało ono przesuszone. Do przesuszenia podłoża może dojść również na brzegach tuneli czy szklarni.
Hydrofobowość podłoża – co to takiego?
Susza spowodowana brakiem opadów czy przesuszenie podłoża może spowodować hydrofobowość podłoża. Hydrofobowość gleby to zmniejszenie szybkości zwilżania i retencji gleby wody w glebie spowodowane obecnością powłok hydrofobowych na cząstkach gleby. Za hydrofobowe uważa się te gleby, które odpychają wodę. Mają one tendencję do opóźnienia infiltracji wód powierzchniowych i zwiększenia szybkości spływu.
W takiej sytuacji przywrócenie optymalnego poziomu wilgotności gleby będzie trudne. Woda nie będzie łatwo przenikać w głąb podłoża lub gleby, a jedynie spływać. Co nie tylko prowadzi do zmniejszenia efektywności nawadniania, ale również utraty składników pokarmowych. Szczególnie narażone na to zjawisko są gleby czy podłoża o małej zawartości materii organicznej.
Ryc.1. Gleba hydrofobowa (po lewej) charakteryzuje się słabą infiltracją wody i zwiększonym spływem. Gleba ulwigocona (po prawej) jest lepiej zwilżona oraz nie następuje szybki spływ wód powierzchniowy.
Jak sprawdzić czy podłoże jest hydrofobowe?
Jedną z najprostszych i najczęściej stosowanych metod klasyfikacji hydrofobowości gleby jest określenie czasu penetracji kropli wody (WDPT). Metoda ta polega na umieszczeniu kropli wody na powierzchni gleby i mierzenie czasu jej przeniknięcia lub określenie czasu, w jakim kropla wody musi zostać wchłonięta przez próbkę gleby. Jeśli gleba jest hydrofobowa to kropla wody nie wniknie w glebę, ale będzie miała tendencję utrzymywania kropli na jej powierzchni przez dłuższy czas. Im dłuższy jest czas utrzymywania się kropli wody na powierzchni gleby, tym silniejsza jest hydrofobowość podłoża.
Klasyfikacja gleb pod względem hydrofobowości na podstawie pomiaru czasu penetracji kropli wody (WDPT) wg różnych badaczy
| Rodzaj gleby | King | Dekker i Jungerius | Bisdom i in. Doerr |
| Czas [s] | |||
| Niehydrofobowa | ≤1 | 0-5 | ≤5 |
| Lekko hydrofobowa | 1-60 | 5-60 | 5 – 10 10 – 30 30 – 60 |
| Silnie hydrofobowa | 60 – 600 | 60 -600 | 60 – 180 180 – 300 300 – 600 |
| Ciężko hydrofobowa | 600 – 3600 | 600 – 3600 | 600 – 900 900 – 3600 |
| Ekstremalnie hydorfobowa | ≥ 3600 | 3600 – 10800 10800 – 21600 ≥21600 | 3600 – 18000 ≥18000 |
Skutki hydrofobowości gleb
Hydrofobowość gleb może występować w różnym natężeniu, dlatego skutki jej wystąpienia mogą być łagodne oraz ciężkie.
Hydrofobowość może:
- wpływać na prawidłową infiltrację i zwilżenie gleby,
- przyczyniać się do wypłukiwania składników odżywczych z gleby,
- przyczyniać się do nierównomiernego rozmieszczenia środków ochrony i nawozów w profilu glebowym,
- powodować erozję gleby,
- utrudniać wschody roślin,
- wpływać na prawidłową dystrybucję wody w różnych porach dnia,
- przyczyniać się do powstawania suchych plam w darni,
- wpływać na życie mikrobiologiczne gleby,
- zwiększać podatność roślin na stres suszy.
Zwilżacze – szansą na uwilgotnienie gleb
Jedną z najskuteczniejszych metod zmniejszania lub eliminowania hydrofobowości podłoża są środki zwilżające np. Aqualink. Są to środki powierzchniowo czynne, które zwilżają glebę poprawiając tym samym infiltrację (przenikanie) wody na glebach hydrofobowych. Najbardziej rozpowszechnioną grupą są niejonowe surfaktanty. Preparatem zwierającym w swym składzie mieszaninę niejonowych surfaktantów jest Aqualink. Zastosowanie środka zwilżającego obniża napięcie powierzchniowe, umożliwiając tym samym szybsze i głębsze wnikanie wody w profil glebowy, oraz łatwiejsze rozprzestrzenianie się w strefie korzeniowej rośliny. Preparaty zwilżające (Aqualink) poprawiają uwilgocenie gleby lub podłoża, zwiększają dostępność wody w strefie korzeniowej, co przyczynia się do lepszego pobierania składników pokarmowych. Lepsze uwilgocenie gleby zmniejsza ryzyko wystąpienia stresu suszy w roślinie.
Jak efektywniej korzystać z wody w uprawach oraz działania zwilżaczy obejrzeć można w filmie opisującym doświadczenia z adiuwantem Aqualink.
Dlaczego warto zastosować Aqualink?
Aqualink to produkt wszechstronny, przeznaczony do stosowania z wodą do podlewania upraw oraz z nawozami do fertygacji. Może być stosowany w uprawach sadowniczych, warzywnych, polowych, ozdobnych (w tym trawniki, rośliny w donicach), prowadzonych w polu i pod osłonami.
Aqualink to preparat, który:
- oszczędza zużycie wody do nawadniania
- zapobiega stratom wody z opadów
- spowalnia przesiąkanie poza zasięg systemu korzeniowego
- sprzyja rozwojowi systemu korzeniowego
- zwiększa dostępność składników pokarmowych
- zmniejsza wypłukiwanie składników pokarmowych
- łagodzi wpływ czynników stresowych na rośliny
W jakich sytuacjach stosować adiuwant Aqualink?
Aqualink warto zastosować, gdy
- chcemy zapobiegać skutkom suszy,
- obserwujemy nadmierne straty wody spowodowane przesiąkaniem przez profil glebowy,
- występuje brak retencji wody w uprawach sadowniczych, warzywniczych czy rolniczych,
- występują nadmierne opady, zalanie działki, powierzchniowe tworzenie się skorup,
- występuje nadmierne nagromadzenie soli, brak właściwego drenażu.